Operacja realizowana w ramach konsorcjum, którego Liderem jest Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie

Łódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Bratoszewicach w ramach poddziałania  1.2 „Wsparcie dla projektów demonstracyjnych i działań informacyjnych.”, w ramach działania „Transfer wiedzy i działalność informacyjna” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, realizuje operację, pn.:

„Wsparcie dla projektów demonstracyjnych i działań informacyjnych”

Realizacji zadania, w ramach poddziałania 1.2. „Wsparcie dla projektów demonstracyjnych i działań informacyjnych” objętego Programem Rozwoju Obszarów wiejskich na lata 2014-2020 w zakresie Nowoczesnych technologii chowu i hodowli bydła ras mięsnych. W projekt zaangażowane są  instytucje naukowe: Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie oraz  Instytut Zootechniki - Państwowy Instytut Badawczy z siedzibą w Krakowie oraz Ośrodki Doradztwa Rolniczego w całym kraju.

Polski Związek Hodowców i Producentów Bydła Mięsnego wytypował w województwie łódzkim czterech hodowców spełniających wymagane kryteria projektu. Wybrano dwa gospodarstwa spełniające wymogi niezbędne do założenia demonstracji. Zwierzęta w gospodarstwach, w których powstaną demonstracje pozostają pod kontrolą użytkowości mięsnej. Założenie obiektu demonstracyjnego polega na wydzieleniu części gospodarstwa, i przygotowanie jej do wizyt ostatecznych odbiorców.

Każda demonstracja :

1) uwzględnia odpowiedni dobór ras, zasady żywienia i utrzymania zwierząt, zabiegi pielęgnacyjne, wymogi dotyczące dobrostanu, zasady bioasekuracji gospodarstw i zapobiegania chorobom zakaźnym zwierząt, elementy rolnictwa precyzyjnego i zarządzania stadem/ gospodarstwem,

2) obejmuje stado liczące co najmniej 20 krów mamek i  dotyczy przynajmniej trzech grup

 technologicznych (tj. krowy, cielęta, jałówki, opasy, buhaje).

Celem projektu jest przekazanie wiedzy 100 ostatecznym odbiorcom uczestniczącym w nieodpłatnych demonstracjach w zakresie promowania i upowszechniania wśród rolników dobrych praktyk

i innowacji w zakresie chowu i hodowli bydła ras mięsnych oraz wyników gospodarczych wszystkich gospodarstw oraz ułatwianie restrukturyzacji i modernizacji gospodarstw, szczególnie z myślą o zwiększeniu uczestnictwa w rynku i zorientowania na rynek, a także zróżnicowania produkcji rolnej. Uczestnikami demonstracji, jako ostateczni odbiorcy są: rolnicy, domownicy rolników, małżonkowie rolników, osoby zatrudnione w rolnictwie, wnioskodawca operacji typu „Premie dla młodych rolników” w ramach poddziałania „Pomoc w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników” objętego PROW na lata 2014-2020. Udział w demonstracjach zakończy się wydaniem ostatecznym odbiorcom zaświadczeń o uczestnictwie – przynajmniej po trzech wizytach w obiekcie demonstracyjnym w ciągu roku, zgodnie z poniższym ramowym programem demonstracji:

1) Przedstawienie tematu demonstracji, prezentacja gospodarstwa ze szczególnym uwzględnieniem innowacyjnych rozwiązań lub dobrych praktyk podczas pierwszej wizyty w obiekcie demonstracyjnym;

2) Zapoznanie z:

a) rasami bydła mięsnego, (przydatność danej rasy do modelu produkcji uwzględniającego warunki gospodarstwa, możliwościami krzyżowania towarowego, jakości mięsa wołowego), z uwzględnieniem najnowszych technologii stosowanych w gospodarstwie,

b) systemami utrzymania bydła,

c) systemami rozrodu bydła mięsnego (krycie naturalne, inseminacja, embriotransfer),

d) systemami zarządzania stadem, w tym monitoringiem behawioru i zdrowotności, żywieniem bydła (letnie i zimowe; żywienie krów mamek, jałówek po odsadzeniu, opasów, dokarmienie cieląt przy matkach),

e) profilaktyką weterynaryjną i zootechniczną (szczepienie ochronne, zabezpieczenie zwierząt przed pasożytami wewnętrznymi i zewnętrznymi, usuwanie rogów, korekcja racic, zakładanie kółek nosowych, pobieranie krwi do badań z uwzględnieniem dobrostanu zwierząt,

f) rozwiązaniami w zakresie bioasekuracji gospodarstw i zapobiegania chorobom zakaźnym zwierząt, z uwzględnieniem wczesnego zgłaszania objawów chorób zakaźnych zwierząt;

g) organizacją pracy w gospodarstwie specjalizującym się w chowie lub hodowli bydła mięsnego.
w tym zasady BHP, pokaz zasad przeprowadzania zabiegów zootechnicznych lub weterynaryjnych.

3) Moderowanie dyskusji przez doradcę rolniczego lub opiekuna naukowego lub posiadacza gospodarstwa;

4) Podsumowanie demonstracji.

Dla ostatecznych odbiorców zapewniony jest dowóz do miejsca organizacji demonstracji w tym ich ubezpieczenie, a także na terenie gospodarstwa miejsce spotkań i dyskusji z posiadaczem gospodarstwa, w którym jest założony obiekt demonstracyjny, w tym salę lub namiot, miejsca do siedzenia oraz komplet materiałów z przeprowadzonych demonstracji. Ponadto ostatecznym odbiorcom zostanie zapewniony bufet kawowy, obiad z deserem.

Pierwsze wizyty w gospodarstwach demonstracyjnych odbyły się w dniach 19-21.09.2023 r. w gospodarstwie Małgorzaty i Łukasza Cebula w Brudzicach oraz Anny i Tomasza Rochowskich w Żencinie

Opis Gospodarstw

Gospodarstwo Rolne Państwa Małgorzaty i Łukasza Cebuli położone jest w Brudzicach, wsi w powiecie radomszczańskim w środkowej Polsce. Urodzony i wychowany tam Łukasz od zawsze pasjonował się rolnictwem i hodowlą zwierząt. Zainwestował w nowoczesny sprzęt i urządzenia, aby poprawić jakość i wydajność swojego gospodarstwa.

To rodzinne wielopokoleniowe gospodarstwo, w którym jak twierdzi gospodarz, bydło było od zawsze. Pan Łukasz wraz z żoną Magdaleną prowadzi gospodarstwo od 2008 roku, które przekazali im rodzice. Na początku stado bydła liczyło 60 krów mamek rasy Hereford, a powierzchnia dostępnych gruntów wynosiła 110 hektarów. Na przestrzeni lat gospodarstwo znacznie się powiększyło. Aktualne gospodarz utrzymuje 112 krów mamek rasy Limousine i gospodaruje na powierzchni 272 hektarów. Utrzymywane bydło mięsne rasy Limousine w systemie alkierzowym z wybiegiem i alkierzowo-pastwiskowym ma dogodne warunki do pobierania paszy i odpoczynku. Wykorzystanie przejazdowej obory w systemie ściółkowym to gwarancja dużej wygody i zdrowotności bydła oraz łatwość codziennej obsługi. Zastosowany system żywienia TMR przy użyciu wozu paszowego pozwala na szybkie i dokładne dawkowanie paszy dla bydła. Ponadto w ostatnim czasie rolnik zdecydował się na zakup robota który co trzy godziny podgarnia paszę na stole paszowym. Jak twierdzi już widać wymierne korzyści w postaci wzrostu spożycia paszy o 13%. Ponadto robot znacznie ułatwia codzienną obsługę bydła w oborze.Wszystkie zwierzęta wykorzystywane są w gospodarstwie na cele hodowlane. Nie prowadzona jest sprzedaż cieląt. Cieliczki przeznaczone są do dalszej hodowli, a buhajki do opasu.

Utrzymywane zwierzęta:

300 sztuk bydła rasy Limousine

• Jałówki pow. 6 m-ca, nie dł. niż do 7 m-ca ciąży na ściółce – 36 szt
• Cielęta >220 kg – 30 szt
• Cielęta do 150 kg – 42szt
• Opasy do 300 kg na ściółce – 40szt
• Krowy mamki – 112 szt

Wraz z produkcją zwierzęcą w gospodarstwie prowadzona jest także produkcja roślinna na potrzeby wyżywienia bydła. Całość gospodarstwa stanowi 272 hektary gruntów.

Kukurydza na kiszonkę – 28 ha, Lucerna siewna – 14 ha, Mieszanka traw – 19 ha, Żyto na kiszonkę – 12ha, TUZ – 40 ha, Jęczmień ozimy – 27 ha, Groch siewny – 8 ha, Len oleisty – 5 ha, Pszenica ozima – 18 ha, Pszenżyto ozime – 21 ha, Rzepak ozimy – 42 ha, Łubin wąskolistny – 6 ha, Żyto ozime – 27 ha

Wyposażenie gospodarstwa (budynki, maszyny)

Budynki i budowle:                                                                         

-dwie obory, -magazyn paszowy, -garaż, -wybiegi dla bydła, -silosy zbożowe

Maszyny:

- 4 ciągniki, -opryskiwacz polowy, -maszyny do zbioru i konserwacji traw, -maszyny i urządzenia do uprawy, -robot do podgarniania paszy SVEAWERKEN, -wóz paszowy

Gospodarstwo Państwa Anny i Tomasza Rochowskich położone jest na terenie wsi Lipowczyce w powiecie radomszczańskim. Są to rozległe tereny rolnicze, gdzie hektary łąk, pól i lasów ciągną się aż po horyzont. Początki Farmy można datować na 1973 rok, kiedy w tutejszej Spółdzielni Kółek Rolniczych rozpoczęto hodowlę bydła ze specjalizacją w rasach mięsnych. Państwo Rochowscy rozpoczęli prowadzenie gospodarstwa w 2015 roku od zera. W gospodarstwie zatrudnia się od dwóch do czterech pracowników w zależności od nasilenia prac polowych.

Początki hodowli Tomasz i Anna Rochowscy rozpoczęli od zakupu 20 krów mamek rasy Hereford i 5 klaczy w typie Sztumskim. W kolejnych latach gospodarstwo sukcesywnie się powiększało w sztuki bydła jak i w powierzchnię gruntów.

Obecnie utrzymywanych jest 658 sztuk bydła, z czego 270 sztuk to krowy mamki rasy Angus Czarny i Czerwony oraz Hereford, a całkowita powierzchnia użytkowanych gruntów to aż 250 hektarów. Siedziba gospodarstwa to 18 hektarów w tym 6 hektarów stanowią stawy. Gospodarstwo się ciągle rozwija. W najbliższych planach rozwojowych jest między innymi uruchomienie własnej rolniczej rzeźni co w dużym stopniu ograniczyłoby udział pośredników w łańcuchu sprzedaży bydła i miało by duży wpływ na zwiększenie dochodu z gospodarstwa.

W gospodarstwie utrzymuje się następującą grupy technologiczne zwierząt:

• Krowy mamki – 270
• Cielęta – do ½ roku – 27
• Jałówki cielne – 27
• Buhaje do rozrodu – 6
• Opasy od roku do dwóch lat – 68
• Opasy do roku – 85

Bydło utrzymywane jest w systemie alkierzowym i alkierzowo-pastwiskowym, w zależności od grupy technologicznej oraz pory roku. Krowy mamki wraz z cielętami sezon letni spędzają na pastwisku i do dyspozycji mają wiaty inwentarskie, które chronią je przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi. Zimą przebywają pod wiatami, gdzie są dokarmiane paszą w postaci TMR. Obecnie wszystkie sztuki bydła przeznaczone są na wewnętrzne potrzeby rozwoju gospodarstwa i z tego powodu nie prowadzona jest sprzedaż cieląt. Cieliczki przeznaczone są do dalszej hodowli, a byczki opasane i sprzedawane do ubojni, po osiągnięciu odpowiedniej masy.

Byki przeznaczone do opasu przebywają wyłącznie na terenie gospodarstwa w oborach z dostępem do wybiegu, gdzie są karmione paszą TMR. Dodatkowo utrzymywane są byki rozpłodniki rasy Angus i Hereford, które przebywają z krowami na pastwisku gdzie odbywa się krycie naturalne. Nowością w gospodarstwie są wolce, które utrzymywane są na mięso kulinarne.

Struktura zasiewów:

Całe gospodarstwo stanowi 250 hektarów gdzie, z uwagi na wypas bydła, dużą część zajmują łąki i pastwiska w ilości 150 hektarów. Dużą część zajmują także kukurydza, żyto i trawy na gruntach ornych z przeznaczeniem na kiszonkę. Uprawiane są także takie rośliny jak owies, pszenżyto, jęczmień, lucerna i groch.

Wyposażenie gospodarstwa (budynki, budowle i maszyny)

Budynki:

Na terenie gospodarstwa są:

• Dwie obory o łącznej powierzchni 1400m^2, które mogą pomieścić ok 500 sztuk bydła
• Wiaty inwentarskie o powierzchni 600m²
• Silosy na kiszonkę
• Magazyny o możliwości pomieszczenia 100 ton paszy i zboża
• Warsztat

Park maszynowy

-Ciągniki, -3 przyczepy do bel, -przyczepa samozbierająca, -wóz Paszowy, -opryskiwacz o pojemności 2000 litrów, -2 rozrzutniki obornika, -przyczepy transportowe, -maszyny do zbioru i konserwacji zielonek, -maszyny i urządzenia uprawowe

Opis obiektu demonstracyjnego

Temat demonstracji: Poprawa efektywności zarządzania stadem bydła mięsnego poprzez implementację inteligentnego, bezstresowego, zdalnego monitorowania zmian masy bydła – CalmScale.

Rozwiązanie jest wykorzystywane do bezstresowego i zdalnego monitorowania zmian masy ciała zwierząt w systemach wolnostanowiskowych i może mieć zastosowanie zarówno dla większości systemów produkcji bydła mięsnego. Monitorowanie zmiany masy cała zwierząt ma szczególne znaczenie do oceny efektywności produkcji żywca wołowego, jest indykatorem zdrowia zwierząt oraz wskaźnikiem prawidłowego żywienia, jest więc niezbędne do prawidłowego zarządzania stadem bydła i w zmodyfikowanej postaci może mieć zastosowanie dla innych gatunków zwierząt gospodarskich.

Wizyta 1

Podczas pierwszej wizyty w gospodarstwach demonstracyjnych odbyła się część teoretyczna oraz praktyczna. W części teoretycznej przedstawiono charakterystykę gospodarstwa, opis sposobu utrzymania zwierząt, żywienia i prac związanych z utrzymaniem pastwiskowego chowu bydła oraz rasami bydła mięsnego, (przydatność danej rasy do modelu produkcji uwzględniającego warunki gospodarstwa, możliwościami krzyżowania towarowego, jakości mięsa wołowego), z uwzględnieniem najnowszych technologii stosowanych w gospodarstwie.

Wszyscy uczestnicy demonstracji zostali przeszkoleni z zakresu bioasekuracji w zakresie teoretycznym jak i praktycznym. Każda osoba przed wejściem na obiekt demonstracyjny została wyposażona w strój ochronny i musiała przejść przez matę dezynfekcyjną.

Do gospodarstw zostały dostarczone i zamontowane wagi  niezbędne do realizacji demonstracji. Wagi zostały ustawione na specjalnie przygotowanych płytach betonowych. W celu umożliwienia przeprowadzenia pomiarów konieczne jest doprowadzenie wody (poidło niezamarzające pływakowe), kolczyki RFID, Wi-Fi lub dostęp do internetu, dostęp do energii elektrycznej (opcjonalnie możliwe jest zasilanie solarne). Przedstawiono cechy funkcjonalne systemu tj: 

• autonomicznie działający system w obrębie systemów grupowych utrzymania bydła w obiektach wolnostanowiskowych;

• bezstresowy i bezpieczny system, nie wymaga przepędzania zwierząt;

• nowatorski - integruje wiedzę z zakresu behawioru bydła oraz nowoczesnych technologii IT;

• łatwy w obsłudze - łatwy, intuicyjny dostęp użytkownika do danych w ciągu dowolnego wybranego okresu czasu;

• użyteczny - posiada system alarmów umożliwiających szybszą reakcję w sytuacjach zagrażających zdrowiu i życiu zwierząt;

• modułowość - system jest łatwo powielany (ilość stanowisk pomiarowych może być dostosowana do wielkości grupy oraz liczby grup w stadzie;

• możliwość uzbrojenia w dodatkowe funkcje np. kamera do zdalnego podglądu zwierząt,

• uniwersalność - stosunkowo łatwa adaptacja systemu dla innych gatunków

W demonstracjach uczestniczą rolnicy osoby zatrudnione w rolnictwie, oraz uczniowie szkół rolniczych w Bratoszewicach, Dobryszycach oraz Bujnach.

Wizyta 2

Podczas drugiej wizyty demonstracja zawiera część teoretyczną i praktyczną. W części teoretycznej przedstawiono charakterystykę wstępnych wyników chowu bydła mięsnego. Omówi wyniki obserwacji i możliwość ich wykorzystywania w praktyce. W spotkaniu uczestniczył również przedstawiciel Polskiego Związku Hodowców i producentów Bydła Mięsnego, który omówił zakres działalności PZHiPBM oraz przeprowadził ocenę pokroju buhajów pod względem przydatności do rozrodu.

Wizyta 3

Podczas trzeciej wizyty doktor weterynarii opowiadał o zapobieganiu chorobom zakaźnym zwierząt, z uwzględnieniem wczesnego zgłaszania objawów chorób zakaźnych zwierząt. Ponadto specjalista od produkcji roślinnej przedstawił agrotechnikę roślin uprawianych w gospodarstwie. Na koniec spotkania podsumowano efekty przeprowadzonych zmian (demonstracji) w gospodarstwie.