W Zakładzie Doświadczalnym Oceny Odmian w Masłowicach, Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych odbył się 9 lipca 2020 r. „Dzień porzeczek i malin”. Podobnie jak w poprzednich latach, współgospodarzem było czasopismo „Warzywa i owoce miękkie”. Wszystkich przybyłych na to spotkanie serdecznie przywitały: Halina Topór, dyrektor ZDOO w Masłowicach oraz Katarzyna Wójcik, redaktor naczelna WiOM. Ze względu na obecną sytuację epidemiczną w naszym kraju ilość uczestników była ściśle określona. Specjaliści ŁODR zs. w Bratoszewicach (PZDR Rawa Mazowiecka i Dział Technologii Produkcji Rolniczej) uczestniczyli w tegorocznym branżowym dniu. Spotkanie było podzielone na część teoretyczną z wykładami i część praktyczną, w formie spaceru wśród odmian malin i porzeczek  masłowickiej kolekcji.

      Wykład dr Agnieszki Orzeł z „Niwy Hodowli Roślin Jagodowych” Sp. z o.o. w Brzeznej dotyczył kierunków hodowli i uprawy malin. We wstępie wykładu omówiona została wieloletnia praca naukowców w ramach „Polskiego programu hodowli malin”. Rozpoczęcie tego programu datuje się na 1979 rok w Sadowniczym Zakładzie Doświadczalnym w  Brzeznej na zlecenie ówczesnego Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach (obecnie Instytut Ogrodnictwa). Obecnie Niwa w Brzeznej, od 2012 r. jest prywatną firmą hodowlaną w Polsce zajmującą się pracami hodowlanymi dotyczącymi: truskawki, maliny, jeżyny i suchodrzewu jadalnego. Następnie prelegentka omówiła znane i uprawiane z powodzeniem oraz najnowsze odmiany maliny i jeżyny. Podkreśliła, że nowe odmiany muszą się charakteryzować podwyższonymi wartościami prozdrowotnymi. Doniesienia naukowe wskazują, iż maliny czerwone, a zwłaszcza maliny czarne, zawierają więcej przeciwutleniaczy i związków „nutraceutycznych” tj. antocyjanów, fenoli, kwasu elagowego, niż borówki. Dlatego obecnie jednym z kierunków programu hodowlanego w Niwie jest uzyskanie maliny czarnej owocującej na pędach jednorocznych. W prezentacji dr Orzeł przedstawiła też informacje naukowców koreańskich, stwierdzające, że nasiona czarnej maliny pozostałe po produkcji wina lub soku wykazują działanie przeciwwirusowe – takie działanie ma powodować jeden z polifenoli, kwas galusowy. Ponadto, wykładowczyni przedstawiła światowe trendy w konsumpcji owoców jagodowych, z naciskiem na ich odpowiednią promocję. A w ramach promocji tych owoców powinno się uwzględnić jako główne ich działanie prozdrowotne (spowalnianie procesów starzenia, ważny element dobrze zbilansowanej diety) oraz kolor owoców. Zatem w tworzeniu zdrowych przegryzek owocowych (szczególnie dla dzieci) powinno opierać się na kolorze tj. w jednym małym/śniadaniowym pojemniku powinny być np. owoce maliny: czerwonej, żółtej i czarnej. Dane dotyczące produkcji malin w Polsce i na świecie dopełniły wystąpienie dr A. Orzeł. W podsumowaniu naukowiec nakreśliła dwa główne kierunki uprawy maliny na następne lata tj. zwiększenie produkcji owoców deserowych pod osłonami oraz specjalizacja gospodarstw poszukujących nowe odmiany dla przetwórstwa w oparciu o maszynowy zbiór.

      Maciej Dolata, partner zarządzający „Inspire smarter branding” bardzo ciekawie przedstawił funkcjonujący od kwietnia 2019 roku projekt Czas na polskie superowoce! Organizatorem kampanii jest Krajowy Związek Grup Producentów Owoców i Warzyw, a partnerami projektu są liczne organizacje branżowe i grupy producentów. Główny cel projektu to wzrost świadomości konsumentów na temat wyjątkowych właściwości polskich owoców jagodowych oraz promocja pojęcia „polskie superowoce”. Akcja ta ma równie ważne zadanie prozdrowotne tj. zwiększenie ilości  spożywanych polskich superowoców, gdyż chociażby filiżanka polskich owoców jagodowych, bogatych w związki antyoksydacyjne, powinna być zjadana codziennie, a szczególnie w sezonie. Więcej informacji o projekcie znajduje się na stronie internetowej: http://polskiesuperowoce.pl/.

     W części praktycznej (polowej) pracownicy ZDOO Masłowice zaprezentowali uczestnikom spotkania bardzo bogatą kolekcję odmian roślin jagodowych, w tym maliny (czerwonej, żółtej, czarnej) oraz porzeczki (czarnej, czerwonej, białej, a nawet zielonej). Malinę reprezentowało 105 odmian, zaś porzeczkę 214 odmian. W trakcie spaceru było dużo pytań i dotyczyły one wszystkich gatunków roślin jagodowych jakie znajdują się w zakładzie doświadczalnym. Masłowicka kolekcja zawiera ponadto odmiany: jagody kamczackiej, truskawki, borówki wysokiej, jeżyny, agrestu, świdośliwy i aktinidii (mini kiwi). Liczba całej kolekcji to ok. 750 odmian roślin jagodowych. W Masłowicach prowadzone są badania WGO (wartość gospodarcza odmian) w zakresie odmian truskawki, maliny i porzeczki czarnej. Badania OWT (odrębność, wyrównanie, trwałość) prowadzone są w truskawkach, malinach, porzeczkach: białej, czarnej i czerwonej, borówce, aktinidii, świdośliwie, agreście i jeżynie. Zainteresowani mogli porównać odmiany pod względem owoców, jak również ich pokroju, liści i innych charakterystycznych cech.

     Ogromnie ciekawy „Dzień porzeczek i malin” zakończyła bardzo pozytywna i nastawiona na wsparcie osobom potrzebującym inicjatywa jaką jest #GaszynChallenge.

Tekst i foto: Ewa Szewczyk