Dziedzictwo kulturowe powiatu rawskiego

Show the MENU
02.01.2017
Zdjęcie przedstawia Izbę wiejską w Muzeum wsi opoczyńsko-rawsko-mazowieckiej w Sierzchowach

Na ziemi rawskiej wykształcił się odrębny styl nazwany przez etnografów stylem rawskim.Charakteryzuje go odrębna kultura wyróżniająca się zdobnictwem,strojami kolorystyką i budownictwem.Obchodzi się wiele świąt i kultywuje zwyczaje świadczące o odrębności tego terenu.W domach kultury i w czasie zajęć pozaszkolnych podtrzymywana jest tradycja ludowa zdobnictwa i rękodzieła.W zespołach folklorystycznych tańczy się ludowe tańce i śpiewa regionalne pieśni. Na terenie powiatu istnieją miejsca kultywujące i przywracające dawny obraz wsi polskiej m.in.:Galeria rękodzieła Lawendówka z Ossy, Muzeum wsi opoczyńsko-rawsko-mazowieckiej w Sierzchowach,Izba tradycji ludowej w ZSO Stara Wojska , Izba tradycji ludowej w Wilkowicach.Muzeum wsi w Sierzchowach czyli Galeria staroci u Sochy to galeria dawnych narzędzi,mebli i oryginalnych ubiorów ludowych,wyrobów rękodzieła ludowego i starych fotografii.Muzeum to efekt realizacji marzeń i zainteresowań historią,tradycjami i folklorem okolicy.Natomiast Galeria rękodzieła w Ossie urządzona w zaadoptowanym murowanym budynku gospodarczym ma za zadanie promocję lokalnych twórców i sprzedaż ich produktów.Organizowane są też plenery malarskie oraz warsztaty rękodzielnicze dla dzieci i dorosłych.Na dziedzictwo kulturowe i materialne danego obszaru składa się wiele czynników: krajobraz,ukształtowanie terenu,lesistość,struktura upraw,wody powierzchniowe,zabudowa,drogi,miejsca kultu i pamięci,budynki i budowle,architektura w tym mała arcitektura:kapliczki przydrożne i cmentarze.Elementem wyróżniającym dany obszar są też tradycje kulinarne.W wielu domach gospodynie corocznie przygotowują weki i potrawy na zimę.Tradycyjnie według starych przepisów kisi się ogórki,piecze się babki drożdżowe,gotuje się zalewajkę na zakwasie.Panie z KGW z terenu powiatu rawskiego uczestniczą w wielu konkursach kulinarnych na których prezentują własnoręcznie wykonane starodawne potrawy jednocześnie promując swój region . KGW Z Regnowa uczestniczyło w Powiatowym Konkursie Potraw Regionalnych w Czerniewicach.KGW Wilkowice może się pochwalić  zdobyciem głównej nagrody za udział w konkursie Tradycyjna Potrawa Regionalna w Szadku.Na obszarze powiatu rawskiego wykształcił się odrębny styl rawski.Jednym z podstawowych wyznaczników charakteryzujących teren jest strój ludowy,który można obecnie zobaczyć w czasie świąt religijnych,dożynek lub występów zespołów ludowych.Ponieważ strój ludowy wyszedł z użytku na szerszą skalę spotkać go można jedynie u najstarszych mieszkańców.Najstarsze mieszkanki naszego powiatu przechowują jeszcze elementy dawnego stroju w starych oryginalnych drewnianych skrzyniach.Strój kobiecy składał się z białej bogato haftowanej bluzki,chustki w kwiaty na głowę i spódnicy w pasy.Początkowo używano tylko dwa kolory,ale z biegiem lat,gdy odkrywano nowe możliwości barwienia tkanin ilość kolorów rosła.Właśnie owe „pasiaki” są wyróżnikiem dla subregionu i poawalają odróżnić strój rawski od łowickiego czy sieradzkiego.Na spódnicę zakładana była zapaska,również w pasy.Buty z cholewami,sznurowane w dawnych czasach zakładano tylko na wielkie uroczystości oraz do kościoła.Mieszkańcy wsi uchodzili za biednych ludzi i często drogie buty na zamówienie musiały nieraz starczać więcej niż jednej osobie w rodzinie.Tradycyjny strój męski składał się z białej koszuli z zawiązaną pod kołnierzykiem wstążką,z wełnianych spodni wpuszczanych w buty z cholewami.Na głowie mężczyżni nosili kaszkiet lub maciejówkę.Powszechność stroju ludowego była ściśle związana z umiejętnościami tkackimi.Dawniej ,tkaniny lniane,z których szyto koszule i bieliznę pościelową jak i materiały wełniane wykorzystywane do do produkcji sukman,były wyrabiane samodzielnie przez mieszkańców wsi,odobnie jak tkaniny lniano-wełniane,z których szyto wełniaki.Dziś,wraz z zanikiem tradycji stroju ludowego,ograniczeniu uległa również lokalna produkcja tkanin.Na terenie powiatu nie ma już tradycyjnych warsztatów tkackich.Do czasów dzisiejszych zachowało się niewiele z tradycji kultury ludowej.Tradycyjne obrzędy i zwyczaje,chociaż stanowią część składową kultury lokalnej,odchodzą powoli w niepamięć.Folklor i sztuka ludowa odgrywa coraz mniejszą rolę w życiu codziennym społeczności wiejskiej.Jednak w poszczególnych sołectwach prężnie jeszcze działają zespoły folklorystyczne jak np. zespół „Wilkowianie ”, „Wspomnienie”,”Zespół śpiewaczy z Boguszyc”, ”Linkowiacy”,”Marzenie”,”Wspomnienie”, ”Sierzchowianie”,”Cymbarka” i wiele innych. Na szczególną uwagę zasługuje zwyczaj zdobienia wnętrz.Zachowały się jeszcze zwłaszcza u starszej części pokolenia  tradycje zdobienia mieszkań kwiatami z bibuły,haftowanymi i wyszywanymi serwetami,dekorowanie łóżek haftowanymi poduszkami.Mieszkańcy regionu rawskiego wprowadzili do swojej kultury koronki,firaneczki i bukiety sztucznych kwiatów z bibuły.Charakterystyczne dla naszego regionu były wielkanocne kraszanki czy ludowe tkaniny dekoracyjne. Wśród mieszkańców są jeszcze twórcy ludowi ,których wyroby można oglądać na wystawach,kiermaszach i w czasie festynów gminnych. Wśród twórców ludowych dominują panie. Mieszkanki Wilkowic Pani Zofia Sujka i Janina Słodka zajmują się haftem i szydełkowaniem.Specjalistką w bibułkarstwie i papieroplastyce z terenu gminy jest Pani Janina Kwiatkowska. W gminie Cielądz bibułkarstwem i szydełkowaniem zajmują się Zofia Pacholczyk i Janina Narożnik.Na terenie powiatu rawskiego swoje prace udostępnia również znana artystka Pani Martyna Makarewicz prezentująca twórczość artystyczną w dziedzinie ceramiki.

Opracowała: 
Kamila Kieszek na podstawie programu promocji Stowarzyszenia LGD Kraina Rawki i materiałów własnych

Zdjęcie przedstawia Izbę wiejską w Muzeum wsi opoczyńsko-rawsko-mazowieckiej w Sierzchowach
Zdjęcie przedstawia Ludowy Zespół Obrzędowy Wilkowianie w stroju ludowym.
Zdjęcie przedstawia zbiory rękodzieła w Galerii rękodzieła Lawendówka Ossie.