„Biało-czerwony sad tradycyjny”

Show the MENU
11.11.2021

Dla Polaków 11 listopada – Dzień Niepodległości jest dniem szczególnym i bardzo ważnym. W tegoroczne obchody tego święta wpisało się wydarzenie, które odbyło się 8 listopada 2021 r. w ŁODR zs. w Bratoszewicach pn. „Biało-czerwony sad tradycyjny’.

Wykład „Nowy rodzaj płatności – ekoschematy 2023-2027” Katarzyny Nowak, kierownika Działu ROW ŁODR zs. w Bratoszewcach, rozpoczął spotkanie. Przedstawione zostały w nim najważniejsze założenia obecnie proponowanych praktyk.

Kolejny wykład „Zachowanie i pielęgnacja sadów tradycyjnych” przeprowadził mgr inż. Grzegorz Hodun z Instytutu Ogrodnictwa – Państwowego Instytutu Badawczego w Skierniewicach. Wykładowca szczegółowo wyjaśnił słuchaczom „Dlaczego warto uprawiać dawne odmiany drzew owocowych?” W prezentacji przedstawione zostały „cele indywidualne” i „cele ogólnospołeczne” wiążące się z uprawą sadu tradycyjnego. Prelegent zwrócił uwagę, iż sady tradycyjne to: ochrona różnorodności biologicznej (odmiany drzew owocowych oraz organizmów zwierzęcych i roślinnych), źródło różnorodnych i zdrowych owoców (różnorodność żywności) oraz dodatkowe źródło dochodu. Ponadto, sady tradycyjne to również: malowniczy element krajobrazu polskiej wsi, osłona domostwa przed wiatrem, miejsce edukacji przyrodniczej dzieci, młodzieży i dorosłych oraz ważny element, jak promocja regionów i miejscowości poprzez owocowe produkty regionalne. Sady tradycyjne to ochrona dziedzictwa: przyrodniczego, historycznego i kulturowego. Tworzenie nowych sadów tradycyjnych lub odnowa starych nasadzeń w różnych miejscach (np. parki, wzdłuż lokalnych dróg itp.) to budowanie więzi społecznych. Następuje wówczas aktywizacja i konsolidacja danej społeczności wiejskiej/miejskiej. Naukowiec zaapelował, że „jeśli chcemy ocalić dawne odmiany drzew owocowych dla kolejnych pokoleń, to musimy zakładać z nich nowe sady oraz zachować jak najdłużej, te które do tej pory przetrwały”. A jest bogactwo odmian wśród grupy drzew owocowych starych odmian. Jest w czym wybierać i dostosować pulę odmian w naszym sadzie do naszych potrzeb. Wielką wartością wykładu były wspaniałe zdjęcia tych odmian autorstwa wykładowcy. W krótkich charakterystykach omówione zostały m.in. takie odmiany: Antonówka Półtorafuntowa, Malinowa Oberlandzka, Złota Reneta, Kosztela, Schieblers Taubenapfel, Weisser Winter Teffetapfel, Boiken, James Grieve, Reneta SudeckaKandil Sinap, Galloway Pepping, Niezrównane Peasgooda, Książę Albert, Reneta Kanadyjska, Koksa Pomarańczowa.

Bardzo ważnym punktem spotkania było uroczyste posadzenie drzewa dereń jadalny przed budynkiem ŁODR zs. w Bratoszewicach., jako pomnik pamięci Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego. W uroczystym posadzeniu drzewa Tomaszowi Koperze, dyrektorowi ŁODR towarzyszyli: Marek Matuszewski – Poseł na Sejm RP, Przemysław Błaszczyk – Senator RP, Marcin Buchali – Doradca Wojewody Łódzkiego, Andrzej Górczyński – Członek Zarządu Województwa Łódzkiego, Wojciech Brzeski – Członek Zarządu Powiatu Zgierskiego, Dominik Hamrin – Dyrektor ARiMR Oddział Regionalny w Łodzi, Janusz Ciesielski – Dyrektor KOWR Oddział Terenowy w Łodzi, Andrzej Kwiatkowski – Łódzki Wojewódzki Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Łodzi, Katarzyna Krakowska – Zastępca Dyrektora Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Łódzkiego, Beata Jachurska – Dyrektor Zespołu Szkół NR 1 im. Batalionów Chłopskich w Bratoszewicach, podinsp. Andrzej Szadkowski – Komendant Komisariatu Policji w Strykowie, ppłk Robert Foks – Dowódca 91 Batalionu Lekkiej Piechoty w Zgierzu.

Dereń jadalny występuje najczęściej w postaci krzewu lub małego, niskopiennego drzewa o szerokiej koronie. Zakwita bardzo wcześnie na kolor żółty przed pojawieniem się liści i jako pierwsza roślina sadownicza po leszczynie. Jest rośliną miododajną, wolnorosnącą i długowieczną. Jest atrakcyjny wiosną i jesienią, ma walory rośliny sadowniczej, ozdobnej i leczniczej. Pochodzi z południowo-wschodniej Europy i Azji oraz jest powszechnie uprawiany w wielu krajach. Owocami derenia są pestkowce o czerwonym kolorze, od jasnego czerwonego do głębokiej czerwieni (prawie czarnej w zależności od odmiany) i są najczęściej kształtu owalnego, kulistego, epsoidalnego czy gruszkowatego, o przeciętnej długości 1,5‒2 cm i masie 1,6‒2,6 g. Owoce są zbierane od połowy sierpnia do końca października, a termin zbioru zależy od: odmiany, warunków klimatycznych i pogodowych, miejsca uprawy (warunki glebowe oraz warunki stoiska). Dereń od lat jest znany ze swoich walorów smakowych, odżywczych, a także leczniczych. W owocach derenia obecne są związki biologicznie czynne, takie jak witamina C, kwasy organiczne, związki pektynowe, kwasy fenolowe, flawonoidy (antocyjany, flawonole), irydoidy (kwas loganowy, kornuzyd) (informacje ze strony internetowej: http://bolestraszyce.com.pl/kolekcje/deren-w-bolestraszycach/). Dzięki tym właściwościom owoce derenia są tak cenne, gdyż wykazują korzystne działanie w profilaktyce chorób cywilizacyjnych, w szczególności chorób serca i cukrzycy.

Uroczyste dosadzenie kolejnych gatunków drzew owocowych tj.: gruszy, śliw, czereśni, wiśni, do nowego sadu tradycyjnego przy ŁODR zs. w Bratoszewicach, było elementem wieńczącym wydarzenie „Biało-czerwony sad tradycyjny” w ŁODR zs. w Bratoszewicach.


 

Tekst: Ewa Szewczyk,

Foto: Agnieszka Baranowska